Toespraken Nationale Herdenking 2023
De officiële kranslegging in Wolvega is gedaan door wethouder Mariska Rikkers-Oosterkamp. Zij gaf hier ook een toespraak. Wethouder Heidi den Hartigh sprak in Nijeholtwolde. Lees hier de toespraken.
Wethouder Mariska Rikkers-Oosterkamp
Leven met oorlog..
Het thema van dit jaar.
In eerste instantie denk ik dan aan de situatie in Oekraïne en in Soedan.
Uiteraard is de impact op het moment van de oorlog enorm.
Maar wanneer de oorlog stopt, is het voor de mensen niet klaar.
Als ik terugdenk aan mijn beide opa’s, realiseer ik mij dat oorlog veel meer betekent.
Mijn opa’s hebben destijds meegevochten.
Eén in Nederlands Indië. En de ander tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Ze waren heel jong.
Eigenlijk nog kinderen.
18 en begin 20.
Wat ze gedaan, gezien en gehoord hebben heeft erg veel met hen gedaan.
Alleen werd er vrijwel niet over gesproken.
Heel af en toe vertelden ze hele kleine stukjes.
Die hele kleine stukjes waren voor mij heel heftig om te horen. Maar tegelijkertijd ook onwerkelijk.
Hierdoor ben ik mij gaan beseffen dat leven met oorlog veel meer betekent dan alleen tijdens de oorlog: je draagt het je hele leven met je mee.
De meeste mensen in stilte…
Ik ben erg dankbaar voor alle jongens, meiden, mannen en vrouwen die voor onze vrijheid vechten en hebben gevochten.
Mijn wens voor nu is dat we met respect met elkaar blijven omgaan.
Naar elkaar luisteren.
Ook al zijn we het niet altijd met elkaar eens.
Iedereen heeft namelijk zijn eigen waarheid,
en dat is niet erg.
Zolang we maar de mens achter die waarheid blijven zien.
(Foto: Lenus van der Broek)
Wethouder Heidi den Hartigh
Goedenavond
Wat mooi dat u hier allen vanavond aanwezig bent bij dit monument, bij deze zwerfkei.
Vandaag herdenken wij alle burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord. Tijdens de Tweede Wereldoorlog of tijdens de koloniale oorlog in Indonesië. Of in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.
De Dodenherdenking is meer dan alleen een kranslegging en twee minuten stilte. Elk jaar staan we opnieuw stil bij de vragen: “Wat is herdenken eigenlijk? En waarom doen we dit elk jaar opnieuw?”
Dit jaar is het landelijke thema van de Nationale Herdenking: “ Leven met oorlog”. Het gaat ons voorstellingsvermogen te boven wat het betekent om te leven met oorlog. Al hoeven we daarvoor helaas niet terug te gaan in de geschiedenis. Onze nieuwe land-, en dorpsgenoten uit de Oekraïne of andere oorlogsgebieden kunnen ons vertellen hoe zij dat hebben beleefd. En nog steeds beleven.
Oorlog gaat niet uit een mens. Tijd heelt ook niet alle wonden. Maakt ze hooguit minder zichtbaar. De wonden blijven en worden doorgegeven aan de volgende generaties.
Mijn vader was 14 toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Mijn moeder 8. Zij hebben van dichtbij meegemaakt wat oorlog met een mens doet. Mijn moeder werd door vele angsten geplaagd en leidde een neurotisch leven. Dat - naast het grote litteken op haar been veroorzaakt door een granaatscherf inslag - tekende haar leven met oorlog.
Mijn vader heeft zijn leven lang een diepe haat gekoesterd voor mannen in uniform. Tijdens vakanties werden steevast militaire begraafplaatsen bezocht. Enorme groene velden vol met witte kruizen. Zwijgend liepen mijn ouders samen met mijn oma over de begraafplaats. Lazen de namen, de leeftijden en waar de gevallene vandaan kwam.
Als klein kind vond ik deze bezoekjes lastig. De velden waren zo groot, mijn ouders en oma zichtbaar van slag. Als ik aangaf dat ik weg wilde werd mijn moeder boos op me, en noemde ze me ondankbaar. Deze mensen hadden hun leven gegeven voor mijn vrijheid en dat mocht ik nooit, maar dan ook nooit vergeten. Daar moest ik hen mijn leven lang dankbaar voor zijn en eren.
En dat doe ik dan ook.
De verhalen van onze ouders, grootouders, andere overlevenden of vluchtelingen doen ons beseffen dat leven met oorlog een onmenselijk zwaar lot is. Rouwen en verdriet hebben geen houdbaarheidsdatum. Er is geen maximale termijn waarna het rouwen of verdriet over is. En niemand kan voor een ander die termijn bepalen.
Aan de vooravond van 5 mei - wanneer we stil staan bij onze vrijheid en deze uitbundig mogen vieren - is het goed een ogenblik stil te staan. Om weer helder voor ogen te hebben en te realiseren wie ons die vrijheid teruggaven.
Het is goed voor ogen te hebben dat velen - ook na 1945 - zich hebben ingezet voor de vrijheid van anderen en dat soms ook met hun leven hebben betaald. En dat nog steeds mensen zich inzetten voor fundamentele vrijheden.
Leven met oorlog: oorlog gaat nooit uit een mens.
Ik dank u voor uw aandacht.