Milieuvervuiling melden

Vind je dat in jouw omgeving sprake is van onnodige of buitensporige milieubelasting, dan kun je dit melden aan de gemeente. De gemeente beschermt namelijk het milieu binnen haar grondgebied. Hiervoor moeten bedrijven voor het uitoefenen van hun werk voldoen aan de gestelde milieuregels. Ook particulieren moeten zich aan de regels houden.

Hoe werkt het?

Zowel particulieren als bedrijven kunnen te maken krijgen met de handhaving van de milieuwetgeving. Een bedrijf krijgt bijvoorbeeld regelmatig een toezichthouder van de gemeente op bezoek. Maar ook de politie kan een bedrijf komen controleren op het voldoen aan de milieuwetgeving.

Als particulier kun je met handhaving te maken krijgen als je beschermde dieren illegaal houdt, je huisvuil op een onjuiste manier aanbiedt of handelt in strijd met een omgevingsvergunning.

Wat moet ik doen?

Vermoed je een milieuovertreding of –misdrijf, dan kun je dit op verschillende manieren melden:

Je kunt een melding doen bij de politie, de gemeente, het waterschap (bij ernstige waterverontreiniging) of de milieu- of uitvoeringsdienst. Acute ernstige klachten kun je 24 uur per dag melden bij de milieuklachtenlijn van de provincie. Overige klachten kun je het beste melden bij de gemeente. Is een andere instantie verantwoordelijk dan stuurt de gemeente jouw klacht door.
Verder kun je ook een verzoek tot handhaving indienen. Je vraag de gemeente dan om binnen een bepaalde termijn een waarschuwing te versturen waarin staat dat de gemeente bestuursdwang zal toepassen als de milieuovertreding voortduurt. Ook kun je in bepaalde gevallen de gemeente verzoeken om andere maatregelen te nemen, zoals het opleggen van een dwangsom.
Je kunt volgens het Burgerlijk Wetboek een aanklacht indienen bij de rechtbank op grond van een onrechtmatige daad. Een milieuovertreding kan namelijk ook onrechtmatig zijn ten opzichte van de aanklagende partij.

Aanvullende informatie

Preventieve handhaving door de gemeente

De gemeente moet ongewenste situaties voorkomen. Voor deze preventieve handhavingstaken zijn toezichthouders aangesteld. Zij houden toezicht op de naleving van voorschriften zoals genoemd in vergunningen of in wettelijke regels. Ook geven ze voorlichting over bijvoorbeeld de juiste verwerking van chemisch afval.

Handhaving door de politie

Ook de politie houdt zich bezig met toezicht op de milieuwetgeving. De politie is immers dag en nacht bereikbaar en kan vaak al in een zeer vroegtijdig stadium (dreigende) ongewenste situaties signaleren en hier tegen optreden.

Bevoegdheden van de gemeentelijke toezichthouders

Veel bedrijven krijgen regelmatig een controlebezoek van een toezichthouder van de gemeente. Daarom is het nuttig om te weten wat de bevoegdheden van een toezichthouder zijn:

Recht van toegang tot bedrijven en andere plaatsen (behalve woningen) waar milieubelastende activiteiten (kunnen) plaatsvinden.
Recht van inzage in relevante documenten en het maken van kopieën daarvan.
Monsters nemen en goederen onderzoeken.
Voertuigen staande houden en onderzoeken op relevante aspecten.
Inlichtingen vorderen over een bepaalde toezichtactiviteit.

Iedereen is verplicht om de toezichthouder alle medewerking te verlenen bij de uitoefening van zijn functie. Mocht hij het noodzakelijk vinden, dan kan een toezichthouder de hulp inroepen van de politie. Een toezichthouder moet zich altijd kunnen legitimeren.

Repressieve handhaving

Kan een toezichthouder niet tot afspraken komen met een bedrijf om een milieuovertreding op te lossen, dan kan de gemeente bestuursrechtelijk optreden:

De verleende omgevingsvergunning of ontheffing geheel of gedeeltelijk intrekken.
Bestuursdwang toepassen (bijvoorbeeld het op kosten van de overtreder ongedaan maken van de ongewenste situatie en in het uiterste geval het bedrijf geheel of gedeeltelijk sluiten).
Een dwangsom opleggen (bij elke overtreding, of periode dat de overtreding duurt een verplichting tot betaling van een geldsom).
Een bestuurlijke boete opleggen.

Naast het bestuursrechtelijk optreden kan de gemeente, net als de politie, strafrechtelijk optreden. Dit gaat in nauw overleg met het openbaar ministerie (OM), waarbij het volgende gedaan kan worden:

Opmaken van een proces-verbaal.
Geven van een waarschuwing.
Kennisgeving van niet vervolgen wanneer de overtreder aan bepaalde voorwaarden voldoet.
Een transactie aanbieden (tegen betaling van een bedrag wordt afgezien van strafvervolging).
Inbeslagneming.
Een voorlopige maatregel treffen.
Vervolging en veroordeling tot een geldboete/hechtenis of gevangenisstraf.

Opsporingsambtenaren voeren de strafrechtelijke handhaving uit. Dit zijn politiemensen of speciaal aangewezen ambtenaren van de gemeente. Opsporingsambtenaren hebben verdergaande bevoegdheden dan toezichthouders.

Overige milieuwetgeving

Naast de omgevingsvergunning kan de gemeente op het gebied van de milieuwetgeving ook handhavend optreden in het kader van onder andere de Wet bodembescherming en de Wet geluidhinder. Maar ook op afzonderlijke artikelen van de Wet milieubeheer zoals het illegaal storten van afval of het opzettelijk vervuilen van het milieu, kan de gemeente handhavend optreden.

Overige betrokken instanties

Naast de gemeente houden verschillende instanties zich bezig met de handhaving van de milieuwetgeving, zoals de politie, de provincie, Rijkswaterstaat, het waterschap (voor de Waterwet), de NVWA (inspectiedienst van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie) en de Inspectie Leefomgeving en Transport (van het ministerie van Infrastructuur en Milieu).